(english below)
Het is weer enige tijd (te lang) geleden, dat ik me neerzette om te bloggen. Liefst zou ik vaker en meer schrijven, ware het niet dat het hoofd echt wel vrije schijfruimte moet bevatten om iets samenhangends te formuleren.
Zo zijn we 2023 binnen gewandeld en na een korte professionele pauze, is het alweer tijd voor de nieuwjaarsproductie!
Bij ieder waardevol moment hoor ik bepaalde muziek, zoals die in een film de achtergrond kleurt en zo alles nog intenser maakt.
Niet vreemd dan ook, dat als ik muziek speel of beluister, ook de beelden uit het verleden die daar voor mij bij hoorden, weer naar boven komen.
Eén van die stukken -dat tevens op het nieuwjaarsprogramma staat- is l’Apprenti sorcier van Paul Dukas.
Mickey Mouse die genoeg heeft van poetsen, besluit zijn meesters tovermuts op te zetten en een bezemsteel te betoveren. Deze begint prompt te dweilen, Mickey Mouse legt zichzelf te slapen en uiteraard loopt de boel uit de hand en moet zijn meester tovenaar alle ellende oplossen.
Paul Dukas kende Mickey Mouse nog niet op het moment dat hij dit werk schreef, maar zal zijn geboorte in 1928 wellicht opgemerkt hebben. Hoewel Disney’s massa entertainment voor sommigen niet te vereenzelvigen valt met de persoon van Dukas, zou het toch mogelijk kunnen zijn dat de componist, deze ietwat bij de haren getrokken verfilming van zijn werk, kon appreciëren. Had hij immers niet hetzelfde gedaan met Goethe’s Der Zauberlehrling?
Hij schreef 2 jaar voor dit werk -in één van zijn vele opiniestukken, die hij als gewaardeerd muziekcriticus publiceerde – dat muziek echt niet alleen gemaakt is om het goddelijke te evoceren, maar dat enige menselijke lichtvoetigheid best toegestaan is.
De première van dit scherzo vond plaats op 19 februari 1899; bijna werd deze afgelast, want de Parijzenaars verloren daags voordien -op 16 februari- hun president, Felix Faure en de stad was in rouw.
Reeds vroeger -op 18 mei 1897- noteert men de officiële première van dit stuk voor de Societé nationale de musique, maar daar het publiek hier enkel bestond uit de muzikale high society van Parijs, mogen we niet echt spreken van een vuurdoop voor het grote publiek.
Bovendien was het de Brusselse bodem die als allereerste de klanken van de leerling tovenaar tot zich nam, toen Dukas het op 12 maart 1897 zelf voorspeelde op piano voor zijn vriend Ernest Chausson. (half Parijs was afgezakt naar Brussel voor de première in de Muntschouwburg van Fervaal, een opera van Vincent d’Indy)
Fantasia lag op een gegeven moment op mij te wachten onder de kerstboom, al blijf ik vermoeden dat de schenker het meer voor zichzelf gekocht had, weliswaar onder het mom van een brede opvoeding 🙂
Wat een indruk maakte die film op mij: muziek die ik kende kwam tot leven, de wereld van klassieke muziek werd plots gekoppeld aan beelden die mijn fantasie als kind op hol deden slaan en liet voelen welke kracht ze kan hebben in ieders leefwereld.
Gelukkig kijk ik ondertussen andere films dan die van Disney, maar dit stuk is voor mij niet los te koppelen van de hilarische dramatiek in Mickey Mouse’s ogen, dezelfde die waarschijnlijk te zien was in mijn ogen, de eerste maal dat ik dit in het orkest speelde, want de harppartij is meer dan pittig!
Dukas was, mede door zijn perfectionisme (hij vernietigde zelf een hele boel van zijn werken), geen veelschrijver en heeft al zeker geen werk voor harp solo, maar toch heeft hij een mooi, niet zo gekend oeuvre, waarvan ook ik de harppartijen pas ontdekte, toen we met Brussels Philharmonic een inspirerende cd maakten met zijn werk. Vooral in het Adagio tranquillo uit Polyeucte, neemt de harp met de strijkers een mooie rol op.
Disney’s artistieke ambitie stopt niet bij de visuele aspecten. Terwijl de eerste uitvoeringen van Fantasia plaatsvonden in een concertzaal, vormde de uitzending ervan in de bioscoop een groot obstakel. Eerder dan gewoon tevreden te zijn met de beschikbare technische hulpmiddelen, bedacht Disney een nieuw geavanceerd geluidssysteem om de muziekwerken en Stokowski’s interpretatie zo goed mogelijk te verspreiden en zo een echte zintuiglijke onderdompeling te creëren voor zijn publiek: de “Fantasound”.
Voor iedereen die Fantasia niet kent en/of kids heeft en dus een opvoedkundige plicht :), deze klassieker is een must op één van de komende druilerige zondagmiddagen. Er bestaat ook een Fantasia 2000, uitgebracht door Roy Edward Disney als vervolg op; zeven andere muzikale meesterwerken worden gebruikt als inspiratiebron voor de animatie. L’apprenti sorcier is het enige werk dat omwille van zijn iconische succes meegenomen wordt in de sequel, die een instant hit werd, veel groter dan zijn voorganger uit 1940.
Voor wie 2023 graag feestelijk inzet; wees welkom op één van onze nieuwjaarsconcerten in Roeselare, Brussel, Leuven en Brugge vindt hier meer info
It has been some time (too long), since I put myself down to blogging. Ideally, I would write more often, were it not that the head really does need some free disk space to formulate something coherent.
So we silently walked into 2023 and after a short professional break, we are now preparing for our New Year’s concerts!
With every precious moment, I hear certain music, like that which colors the background in a film, making everything even more intense.
Not surprisingly, when I play or listen to music, those images from the past are resurfacing.
One such piece -which is also on our New Year’s program- is l’Apprenti sorcier by Paul Dukas.
Mickey Mouse, tired of cleaning, decides to put on his master’s magic hat and casts a spell on a broomstick. This one promptly starts mopping, Mickey Mouse puts himself down for a nap and of course things get completely out of hand until his master sorcerer fixes all the trouble.
Paul Dukas did not know Mickey Mouse at the time he wrote this work, but may have noticed his birth in 1928. While Disney’s mass entertainment may not be identifiable with Dukas’ persona for some, it could still be possible that the composer, could appreciate this somewhat satirical interpretation of his work. After all, hadn’t he done the same with Goethe’s Der Zauberlehrling?
He wrote 2 years before this work – in one of his many opinion pieces, published as an esteemed music critic – that music is really not just made to evoke the divine, but that some human levity is certainly allowed.
The premiere of this scherzo took place on 19th February 1899; it was almost cancelled, as the Parisians lost their president, Felix Faure, just days before -on the 16th February- and the city was in mourning.
Already earlier -on the 18th May 1897- one notes the official premiere of this piece for the Societé nationale de musique, but since the audience consisted only of the musical high society of Paris, we shouldn’t look at this as an introductory to the mainstream public.
Moreover, it was Brussels soil that was the very first to absorb the sounds of the apprentice magician, when Dukas himself played it on piano for his friend Ernest Chausson on the 12th March 1897. (Paris’ music scene had descended on Brussels for the premiere at la Monnaie for Fervaal, an opera by Vincent d’Indy.)
At one point, Fantasia was shining under the Christmas tree, waiting for me to be opened, although I continue to suspect that the grantor had bought it more for himself, though under the guise of a broad education 🙂
What an impression that film made on me: music I knew came to life, the world of classical music was suddenly linked to images that fired my imagination as a child and made me feel what power it can have in everyone’s world!
Fortunately, by now I watch films other than Disney’s, but this piece, for me, cannot be separated from the hilarious drama in Mickey Mouse’s eyes, the same one that was probably visible in my eyes the first time I played this in the orchestra, because the harp part is quite spicy!
Dukas hasn’t got, partly due to his perfectionism (he destroyed quite a lot of his works himself), a vast oeuvre and certainly has no works for solo harp, but still he has a beautiful, not so well known oeuvre, whose harp parts I too only discovered, when we made an inspiring CD with Brussels Philharmonic featuring his work. Especially in the Adagio tranquillo from Polyeucte, the harp takes on a beautiful role with the strings.
Disney’s artistic ambition does not stop at the visual aspects. While the first performances of Fantasia took place in a concert hall, its broadcast in cinemas presented a major obstacle. Rather than simply being satisfied with the available technical tools, Disney devised a new advanced sound system to best distribute the musical works and Stokowski’s interpretation, creating a true sensory immersion for its audience: the “Fantasound”.
For anyone who doesn’t know Fantasia and/or has kids and thus an educational duty 🙂 : this classic is a must-see on one of the upcoming drizzly Sunday afternoons. There is also a Fantasia 2000, released by Roy Edward Disney as a sequel; seven other musical masterpieces are used as inspiration for the animation. L’apprenti sorcier is the only work included in the sequel because of its iconic success, which became an instant hit, much bigger than its 1940 predecessor
For those who like to start 2023 in a festive way; we welcome you to one of our New Year’s concerts in Roeselare, Brussels, Leuven and Bruges: more info
