Japan

21st century  ·  Artist  ·  composers  ·  Concert  ·  Debussy  ·  Harp  ·  Japan  ·  John Cage  ·  Music  ·  silence  ·  Stories  ·  visual art
SECONDroom

(english below)

Ik hou van beeldende kunst, weet er niet genoeg over en besteed er minder tijd aan dan ik zou willen, maar het inspireert me. Het gaat telkens om creëren, terwijl wij als klassiek geschoolde musici toch eerder reproduceren wat een componist schreef, weliswaar met onze hele eigen touch en interpretatie.

In 2020 ontdekte ik het werk van Sarah De Vos en was meteen fan. Fan van de epoxylaag die ze op sommige werken gebruikte, maar zeker ook van het suggestieve, dat je in elk van haar werk terug vindt; ook al maakt ze iets heel figuratief, toch zie je telkens verschillende diepere lagen, die je als toeschouwer met je eigen verbeelding kan invullen.

Geïnspireerd, besloot ik contact met haar op te nemen om te polsen of we samen iets tot stand konden brengen. Joviaal als ze is, was ik meteen welkom in haar studio. 

Zalig was het, om tussen werken waar nog maar enkele schetsen op staan -wachtend op haar hand om voltooid te worden- te vertellen over mijn gps project en vooral te merken dat Sarah enorm open staat voor allerlei muziekstijlen en nieuwe uitdagingen.

Helaas gooien drukke, niet compatibele agenda’s vaak roet in het eten als het om effectieve uitvoering van een plan gaat, maar zaterdag(10/06/2023) is het zover!

Sarah en ik zijn te gast bij SECONDroom te  Antwerpen. Dit kunstinitiatief geeft gedurende enkele uren carte blanche aan kunstenaars om hun ding te doen. 

Ik zal muziek van Hosokawa, Ichiyanagi, Cage, Debussy ea, de kamer insturen en Sarah gaat met aquarel aan de slag. De muziek geeft haar, het beeld mij, impulsen om te creëren; ondertitel van de voorstelling is dan ook Synesthesie.

Hebben we dit nauwkeurig ingestudeerd? Dat was het plan, maar toen we uiteindelijk (alweer door die drukke agenda’s) een moment vonden om te repeteren, bleek dat helemaal niet nodig. Ik was zo blij dat Sarah zich meteen geraakt voelde door de live klanken en trillingen van de harp en ik zag in mijn ooghoek hoe het vouwen van de origami mij op een heel andere manier in de tijd liet bewegen. We willen het publiek maar ook elkaar verrassen en de synergie tussen ons zat goed, dus zaterdag wordt een ‘first experience’ voor het publiek, maar ook voor Sarah en mezelf.

Bij het uitkiezen van de muziek voor dit experiment, stel ik vast dat als vanzelf, alle werken die ik in mijn hoed steek om naargelang de sfeer van het moment naar boven te toveren, 2 dingen gemeen hebben: de componist werd steeds geïnspireerd door een beeld en het komen en gaan van tijd.

Denk aan Hosokawa’s Falling cherry blossoms, waar je als uitvoerder extreem kan nuanceren in timing en volume. Voor ‘Des pas sur la neige’ liet Debussy zich waarschijnlijk inspireren door het schilderij ‘La neige à Louveciennes’ van Sisley. Je hoort letterlijk de stapjes in de sneeuw van een desolaat landschap. Deze prelude was, samen met Danseuses de Delphes, één van de preludes waarvan Debussy vond dat ze “entre quatre-z-yeux” (letterlijk “tussen vier ogen”) moesten worden gespeeld, de setting zo intiem mogelijk, ze kan dus niet ontbreken zaterdag.

Sarah werkt zo goed als altijd met muziek en haalt ook bijzondere emoties uit filmmuziek, vertelde ze me.

Ik wil haar dan ook graag verrassen(hopelijk leest ze deze blog niet 🙂 met wat streepjes filmmuziek tussen het andere repertoire door. De sfeer van stukken die al in de hoed zitten en het gegeven Japan voerde me onmiddellijk naar Ryuichi Sakamoto, die ons helaas onlangs heeft verlaten. Zijn bekendste films waarvoor hij schreef zijn vast ‘The last emperor’ en ‘Merry Christmas, Mr. Lawrence’ , maar hij schreef ook een multimedia-opera, veranderde een glazen gebouw in een instrument en reisde naar de Noordpool om het geluid van smeltende sneeuw op te nemen, om maar te schetsen dat de man ook heel veel met synergie bezig was. 

Hij was ook erg gefascineerd door het aspect ‘tijd’. Zijn expositie uit 2021 ‘Seeing sound, hearing time’ concentreerde zich rond acht belangrijke grootschalige werken en geluidsinstallaties die opnieuw dienden te definiëren hoe we een muziekalbum of een kunsttentoonstelling ervaren, terwijl ze verschillende manieren voorstellen om de wereld te begrijpen door middel van geluid en technologie.

Het werk ‘Your Time’ (2017), gemaakt in samenwerking met Shiro Takatani, toont een piano die aanspoelde op de kust na de tsunami van de Grote Oost-Japanse Aardbeving in 2011. Voor Sakamoto vertegenwoordigde deze piano de oncontroleerbare natuurkrachten die onze omgeving, inclusief deze piano, hebben gevormd tijdens zijn reis van land naar zee en weer terug naar land. Sakamoto gelooft dat deze krachten tot op zekere hoogte ook in het vat van dit instrument zitten en daarom nieuwe geluiden en tonen kunnen uitdrukken als gevolg van de blootstelling aan de natuurlijke elementen en deze wereldwijde gebeurtenis.

Bij ons zal het een harp ipv een piano zijn en geen grote multimedia-installatie, maar een blad en penseel, de intimiteit van het moment zoveel mogelijk koesterend.

 Ons experimentele project van zaterdag geeft me nu al tonnen energie, goesting en ongeduld. Wie zin heeft om dit met ons te delen klik hier

 

“What I want to make now is music freed from the constraints of time.”

Ryuichi Sakamoto

 

I love visual art, but I don’t know enough about it and I don’t spend as much time on it as I would like, but it inspires me. It’s always about creating, while we as classically trained musicians tend to reproduce what a composer wrote, albeit with our own unique touch and interpretation.

In 2020, I discovered the work of Sarah De Vos and became an immediate fan. I loved the epoxy layer she used in some of her works, but I was also drawn to the suggestive quality that you find in each of her paintings. Even when she creates something highly figurative, you always discover different layers that put your imagination at work.

Inspired, I decided to reach out to her to see if we could collaborate in some way. She warmly welcomed me into her studio, and it was wonderful to be surrounded by works in a very early stage, waiting for her touch to bring them to completion. I shared with her my GPS project and noticed that Sarah is very open to various music styles and new challenges.

Unfortunately, busy and incompatible schedules often get in the way of executing oa plan, but this Saturday (10/06/2023), it’s finally happening!

Sarah and I will be guests at SECONDroom in Antwerp. This art initiative gives artists carte blanche for a few hours to be filled in as they like.

I will send music by Hosokawa, Ichiyanagi, Cage, Debussy, and others into the air, while Sarah will work with watercolors. The music will inspire her, and the visuals will inspire me to create. The subtitle of the performance is Synthesia.

Did we rehearse this meticulously? That was the plan, but when we finally found a moment to rehearse (again, due to those busy schedules), we realized it wasn’t necessary at all. I was thrilled to see how deeply Sarah was moved by the live sounds and vibrations of the harp, and in my peripheral vision, I noticed how she -folding origami- allowed me to move through time in a completely different way. We want to surprise not only the audience but also each other, and the synergy between us is strong. So Saturday will be a ‘first experience’ for the audience, as well as for Sarah and myself.

When selecting the music for this experiment, I noticed that, naturally, all the works I included in my repertoire hat have two things in common: the composer was always inspired by an image, and they revolve around the concept of time.

Think of Hosokawa’s “Falling Cherry Blossoms,” where the performer can nuance timing and volume to the extreme.

For “Des pas sur la neige,” Debussy was likely inspired by the painting “La neige à Louveciennes” by Sisley. You can literally hear the footsteps in the snow of a desolate landscape. This prelude, along with “Danseuses de Delphes,” were preludes Debussy believed should be played “entre quatre-z-yeux” (literally, “between four eyes”), in the most intimate setting possible, so it cannot be missing on Saturday.

Sarah usually works with music and finds special emotions in film scores, she told me. So, I want to surprise her (hopefully she won’t read this blog 🙂 with a few snippets of film music interspersed with the other repertoire. The atmosphere of the pieces already in my repertoire and the theme of Japan immediately led me to Ryuichi Sakamoto, who unfortunately passed away recently. 

His most famous films for which he composed are probably ‘The Last Emperor’ and ‘Merry Christmas, Mr. Lawrence,’ but he also created a multimedia opera, transformed a glass building into an instrument, and traveled to the North Pole to record the sound of melting snow. As an extremely versatile man he was also fascinated by the concept of ’time.’ His 2021 exhibition, ‘Seeing Sound, Hearing Time,’ focused on eight significant large-scale works and sound installations that aimed to redefine how we experience a music album or an art exhibition while presenting different ways to understand the world through sound and technology.

The work ‘Your Time’ (2017), created in collaboration with Shiro Takatani, features a piano that washed ashore after the tsunami of the Great East Japan Earthquake in 2011. For Sakamoto, this piano represents the uncontrollable natural forces that shaped our environment, including this piano, during its journey from land to sea and back to land. Sakamoto believed that to some extent, these forces are also present in this instrument and can express new sounds and tones as a result of exposure to natural elements and this global event.

In our case, it will be a harp instead of a piano and not a large multimedia installation, but rather a sheet of paper and a brush, cherishing the intimacy of the moment as much as possible.

Our experimental project on Saturday is already filling me with energy, excitement, and impatience. I would love it if you could join us! Info here

juni 6, 2023

21st century  ·  Artist  ·  composers  ·  Concert  ·  Harp  ·  Japan  ·  Music  ·  Orchestra  ·  Stories
La conca del sogno

(english below)

The beauty of a days work…al enkele blogs over mijn dagelijkse muziekpraktijk droegen deze titel. Klinkt als een cliché? Hoogstwaarschijnlijk, maar soms leunen clichés dichter bij de werkelijkheid dan de werkelijkheid zelf.

Ik kan onmogelijk ontkennen dat een dag werken in het orkest, een dag studeren thuis, een dag opnemen, een dag zoeken en creëren, hoofdzakelijk bestaat uit schoonheid.

Geïsoleerd van de wereld (wat niet hetzelfde is al onwetend, integendeel), in een cocon van muziek, in het atelier van de gedachten, de vrijheid krijgen om nieuw werk te ontdekken, ouder werk te herontdekken en voortdurend je eigen grenzen te verleggen, is een rijkdom die ik iedereen toewens.

Het thema van het programma deze week is : dreams, geënt op de werken van Takemitsu, Benjamin en Dutilleux die we vertolken.

Al deze partijen zijn individueel fragmentarisch, complex, vaak melodieloos. Ze zijn ritmisch heel berekend opgebouwd, de interventie van de harp(maar evenzeer van de andere partijen) is sporadisch, erg begrensd. Bij het studeren merk je dat je in een keurslijf zit, het voelt vaak oncomfortabel, je hebt nauwelijks frases, alles is opgebouwd uit extremen en punctualiteit. 

Maar dan, het orkest zet zich, start met repeteren -neen zo mag ik het niet stellen- iedereen speelt met zekere nieuwsgierigheid zijn frases, interventies, accenten, noten, stiltes. Na de eerste lezing zei onze chefdirigent -Kazushi Ono- enigszins ontroerd: ‘How is it possible that you get this atmosphere immediately?’

Een pluim voor het orkest? Misschien… 

Mij verbijstert het keer op keer dat een componist – hier in het bijzonder Takemitsu- in staat is om een partituur zo op te bouwen -zijn gedachten dwalend over al die instrumenten-dat hij precies dat instrument uitkiest dat het juiste detail belicht, wetende dat het werkt.

Ja, je hebt het stuk al eerder beluisterd. Ja, er staan tempo-aanduidingen en nuances. Maar hoe bevrijdend werkt het, als je voelt dat jouw partij, enigszins frustrerend in de voorbereiding, één van die puzzelstukjes is, die samen een meesterwerk maken.

Het is algemeen geweten dat componisten mooie plekken opzochten -bij writers block nodig hadden- om te schrijven, vaak afgelegen en ongerept. Hier is het bijna omgekeerd; voor mij voelde het alsof Ono een penseel vasthad waarmee hij ons musici(de kleuren) losweekte en zo met de aanwijzigingen van Takemitsu een nieuw tableau schilderde. Op momenten zoals deze zou ik zo graag mijn taal meer meester zijn, waardig aan het onbeschrijfelijke moment. Het voelde alsof ik met de auto door de bergen reed, de kleur van de lucht plots een ander blauw werd en ik achter die volgende bocht de mooiste baai uit mijn leven zag: la conca del sogno.

Wie graag een avondje droomt: klik hier

 

The beauty of a days work…already several blogs about my daily music practice carried this title. Sounds like a cliché? Most probably, but sometimes clichés lean closer to reality than reality itself.

I cannot hide the fact that a day of working in the orchestra, a day of studying at home, a day of recording, a day of searching and creating, consists mainly of beauty.

Isolated from the world(which is not the same as ignorant, quite the contrary), in a cocoon of music, in the studio of thoughts, being given the freedom to discover new work, rediscover older work and constantly push your own limits, is a wealth I wish for everyone.

The theme of this week’s programme is : dreams, grafted onto the works by Takemitsu, Benjamin and Dutilleux that we perform.

All these parts are individually fragmentary, complex, often lack melody. They are rhythmically very calculated, the intervention of the harp(but equally of the other parts) is sporadic, very bounded. When studying, you feel that you are in a straitjacket, quite uncomfortable, you hardly have any phrases, everything is built out of extremes and punctuality. 

But yesterday, the orchestra settles down, starts rehearsing -no I shouldn’t put it that way- everyone plays their phrases, interventions, accents, notes, silences with a certain curiosity. After the first reading, our chief conductor -Kazushi Ono- said somewhat moved: ‘How is it possible that you get this atmosphere immediately?’

Credits for the orchestra? Perhaps… 

It never ceases to amaze me that a composer is able to build up a score like this, let his mind wander over all those instruments and then pick exactly the instrument that highlights the right detail, knowing it works.

Yes, you’ve listened to the piece before. Yes, there are tempo indications and nuances. But how liberating it is, when you feel that your part, somewhat frustrating in preparation, is one of those pieces of the puzzle that make a masterpiece?

It is common knowledge that composers sought out beautiful places -needed them in case of writer’s block- to create, often remote and pristine. Here it is almost the other way round; to me it felt as if Ono was holding a painter’s brush with which he was loosening us musicians(colours), to paint a new tableau with Takemitsu’s pointers. At moments like this, I would so love to have more mastery over my language, worthy of the indescribable moment. It felt like I was driving a car through the mountains, the colour of the sky suddenly turned a different kind of blue and behind that next bend, there it was, the most beautiful bay ever: la conca del sogno.

Please join us for an evening of dreams 

januari 17, 2023

Artist  ·  avant garde  ·  composers  ·  Harp  ·  Japan  ·  Music
Toshi Ichiyanagi

(english below)

Er zijn niet veel positieve aspecten aan de pandemie, die ons leven nog steeds beheerst. Wat ik wel intrigerend vind, is om te zien hoe kunstenaars hier elk op hun eigen manier mee omgaan.

Als je in de geschiedenis van het leven van een componist (of beeldend kunstenaar) duikt, ontdek je automatisch ook waarom die schreef wat hij schreef, als versterking van of afzetting tegen. 

Mijn gps start aan het begin van de 20ste eeuw, de aanvang van een periode waar we op zijn zachtst uitgedrukt van kunnen zeggen dat de maatschappelijke uitdagingen en het menselijke leed enorm waren.

Mijn generatie, opgegroeid in het westen, werd echter nooit onderworpen aan oorlogen of andere levensbedreigingen. We leefden nooit in een situatie waar kunst dreigde vernietigd te worden of waar kunst absoluut noodzakelijk was om ons gedachtengoed te beschermen. We dobberden in de luxe van ruimte te hebben, te nemen en te vullen.

Tot nu. Het is uiteraard geen oorlog, maar toch zie je heel duidelijk dat al wie bezig is met kunst en creëren echt wel zeer diep emotioneel en intellectueel getroffen wordt door deze wereldwijde crisis. De term ‘Covid art’ duikt overal op en wijst (voor mij althans) op de eerste keer dat wij meemaken dat onze luxueuze ruimte plots intellectueel bezet gebied wordt.

Ikzelf maak uiteraard geen nieuwe kunst in deze tijd, ik reproduceer, maar alle uitvoerders zullen het met me eens zijn dat bepaald repertoire dichter bij een state of mind staat dan ander.

Zo was voor mij Still time III(1987) van Toshi Ichiyanagi een soort van evenwichtsoefening in de tijd, die er plots heel anders uitzag. De titel fluistert me in dat we ons geen zorgen hoeven te maken en letterlijk beter even stilstaan tot alles overwaait, maar om één of andere reden zet mijn verbeelding vaak een vraagteken achter diezelfde titel, wat dan weer blootlegt hoe deze pandemie onze tijd beknibbelt en vertroebelt.

Still time III is een versie voor harp (van de componist zelf) van Still time II wat hij oorspronkelijk componeerde voor Kugo harp. Je hoort een klok die tikt en tijdens het werk in 2 versnellingen gaat, opnieuw(voor mij persoonlijk) een grote, enigszins troostende symboliek voor de voorbije periode. 

Aan de zeer brede ligging van de arpeggio’s, de diepe tessituur  en de niet zo evidente chromatiek, merk je dat het werk niet oorspronkelijk gedacht is voor harp, maar juist die tegenstelling in tijd -tussen de oude Kugo harp en deze versie voor pedaalharp- geeft het stuk een onsterfelijke vorm.

Ichiyanagi is zeker een componist die zich heel bewust door zijn tijd liet beïnvloeden. Zijn Japanse roots vormen duidelijk de basis voor zijn inspiratie in zijn oeuvre (de lijst werken voor Japanse traditionele instrumenten is trouwens indrukwekkend) maar experimenten met technieken uit het nu zijn hem zeker niet vreemd.

Zijn studies aan Juilliard leidden hem naar het podium van de avant-garde muziek (eind jaren 1950-begin jaren 1960) dat hij samen met John Cage en Yoko Ono vulde.

Zijn kijk op muziek en vooral muzieknotatie is boeiend. Zo maakte hij enkele scores die muzikaal zeer abstract zijn, maar die als statement bijzonder sterk overkomen. 

In 1960 publiceerde hij IBM for Merce Cunningham, dat gebaseerd is op de eerste computerkaarten die IBM uitbracht. 

In zijn ‘Music for electric metronome’ gebruikt hij nummers als instructie voor  de reproductie van geluid volgens kansberekening.

Hoe begin je trouwens aan het maken van kunst, aan het schrijven van muziek op het moment dat de wereld 1 groot slagveld is, dat de atoombom je hele culturele verleden heeft opgeblazen? Als ik naar deze grafische partituren kijk, zie ik een kunstenaar die zich probeert te reorganiseren, het stof van de wonden blaast en een basis zoekt om verder te gaan.

Het belang van deze ‘heropstart’ in kunst werd afgelopen jaar in het MoMa in New York prachtig in beeld gebracht tijdens de tentoonstelling: ‘Drawing, from a Starting Point of Zero’ 

Enkele van Ichiyanagi’s scores zijn trouwens terug te vinden in de online catalogus van dit museum.

Luister je naar zijn muziek, kunnen we alleen maar zeggen dat hem dat gelukt is: hij heeft zijn kunst heropgebouwd en doorgegeven aan de volgende generatie.

 

“Most of the boundaries are lost. I don’t know whether that is a good thing.”

Toshi Ichiyanagi

There are not many positive aspects to the pandemic, that is still controlling our lives. However, what intriges me are the different ways in which each artist approaches this crisis differently.

When one starts delving in a composer’s live, one automatically discovers the reasons why he wrote what he wrote, as a consolidation or an impeachment.

My gps starts at the beginning of the 20th century, which is the start of a period of great social turmoil and immense human cost.

My generation, born and raised in the west, was never imposed to war or other life threatening situations. We never lived a period in which art was at risk of being destroyed or where art was a necessity to protect our mental legacy. We float on the luxury of taking our own space and filling it the way we want.

Until now. Off course there is no war going on, but you can see very clearly that everyone who is into art or creating in whatever way is strongly stricken emotionally as wel as intellectually by this worldwide crisis.

The terminology ‘Covid art’ was born and points out (at least for me personally) that our space to create is being invaded for the first time and we feel like intellectual hostages.

Obviously, I myself do not produce new art, I reproduce, but all performers will agree that some repertoire feels closer to a state of mind than other.

For me Still time III(1987) by Toshi Ichiyanagi was a kind of exercise in balancing time. Time, all of a sudden, had taken a different dimension. 

The titel confided in me, that we didn’t need to worry, that it probably was a good thing to literally stand still and wait till the danger blows over, but for some reason my imagination put a question mark behind the titel, what revealed the scary finding of the way this pandemic obfuscates and skimps our time.

Still time III is a version for harp solo (by the composer himself) of Still time II, which he originally wrote for Kugo harp. What you hear is a clock ticking and changing into 2 different speeds during the piece. Again (for me personally) a consoling symbolism of the past period.

The very wide emplacement of the arpeggio’s, the leaps into the low register and not so apparent use of chromatics, makes it clear that the piece was originally not imagined for harp, but precisely this opposition in time -between the ancient Kugo harp and this version for pedal harp- gives this piece it’s immortality.

Ichiyanagi is definitely a composer who gained his inspiration from his own time. His Japanese roots are clearly the core of his oeuvre (he has an impressive list of works for traditional instruments) but experimenting with new techniques was not an exception either.

His education at Juilliard showed him the way to the the avant- garde music scene(late 1950s-early 1960s). Together with John Cage and Yoko Ono he performed on many stages from the States to Japan.

His approach to music and especially music notation is extremely intriguing. Some of his scores are utterly abstract, but by contrast highly strong as a statement.

  In 1960 he published IBM for Merce Cunningham, based on early IBM computer cards

In his ‘Music for electric metronome’ he uses numbers as instructions for sound, based on chance and interpretation.

How does one start producing art, writing music at a time where the world has become killing ground, where the atomic bomb has swept away your entire cultural history? When I look at these graphic compositions, I see above all an artist that tries to reorganize himself, who tries to heal the wounds and searches for a new starting point.

The importance of this ‘relaunch’ in art was subject of the wonderful exhibition: ‘Drawing, from a Starting Point of Zero’ at the MoMa in New York. In fact, some of Ichiyanagi’s scores are on display in this museum’s online catalogue.

Listening to his music we can only agree that he has succeeded: he has re-established his art and has passed it on to the next generation.

januari 14, 2022

Artist  ·  composers  ·  harmonics  ·  Harp  ·  Japan  ·  Music  ·  Stories
And then I knew ’twas wind

Special thanks to my colleagues Jill Jeschek, flute and Hélène Koerver, viola to make this recording happen!

(english below)

Als harpist kennen wij geen vaste kamermuziekformatie zoals een strijkkwartet of blaaskwintet bv, maar de combinatie fluit, altviool, harp is -naar het voorbeeld van Debussy’s triosonate uit 1914-  in opmars om daar iets aan te veranderen. Reeds in de 20ste eeuw lieten componisten zich inspireren door Debussy’s ‘Sonate en trio’ en voor vele ensembles werd het een reden om compositie-opdrachten uit te schrijven.

Zo ook ‘And then I knew ’twas wind’ van Toru Takemitsu, dat in 1991 in opdracht van Mr. Akira Obi voor het trio van Aurèle Nicolet, Naoko Yoshino en Nobuko Imai werd gecomponeerd. 

Gelukkig voor ons is Takemitsu één van de grote componisten van de 20ste eeuw die toch heel wat harp in zijn repertoire heeft opgenomen. Wellicht kunnen we -uit wat Toshio Hosokawa in zijn interview vertelde- concluderen dat dit mogelijks komt door het feit dat harp qua klank dichtbij de natuur en dichtbij de klank van Japanse traditionele instrumenten staat, zeker als je de harp in kwarttonen herstemt zoals Takemitsu in veel van zijn werken vraagt.( bv. Rain Spell, Les fils des étoiles,..)

Zijn oeuvre bekijkend, verraden de titels reeds zijn gevoeligheid voor de natuur en klankprecisie. Als je de partituur van dit trio bekijkt, werd quasi geen enkele noot een nuance- of articulatie-aanduiding ontzegd. 

Voor harp gebruikt hij hier geen baanbrekende nieuwe technieken, maar slaagt er wonderwel in, een heel ander klankspectrum van het instrument aan te spreken. 

Bij het uitvoeren van dit werk heb ik vaak het gevoel dat hij methodes zoekt om onze klank te verlengen, zoals een strijker met zijn boog, helemaal tot in de stiltes, die minstens even belangrijk zijn dan de noten eromheen. 

Luister naar de dubbele flageoletten die hij veelvuldig gebruikt, ze zijn qua aanslag veel zachter dan die van de gewone vingeraanslag en bovendien klinken de boventonen veel rijker. Hij laat de harp soms 1 noot unisono verdubbelen in een melodielijn van fluit of altviool, waardoor de aanslag alweer verzacht wordt, maar de klankillusie verlengd.

De verfijning, zijn meesterlijke creativiteit, de bewondering voor Debussy, het aanspreken van de gevoeligheid van elk van de drie instrumenten, zijn slechts een paar ingrediënten die van dit trio -voor mij althans- iedere keer opnieuw een wonderlijke ontdekkingstocht maken. 

Dit wordt zeker niet de laatste keer dat Toru Takemitsu in mijn gps-lijst verschijnt.

 

As harpists we are not familiar with fixed chamber music groups like a string quartet or a woodwind quintet f.e., but the combination of flute, viola and harp -after the example of Debussy’s trio from 1914- is steadily on the rise of changing this. Many composers of the 20th century were inspired by Debussy’s ‘Sonate en trio’ and many ensembles commissioned composers to write for this cast. This is also the case for ‘And then I knew ’twas wind’ by Toru Takemitsu, commissioned in 1991 by Mr. Akira Obi for the trio of Aurèle Nicolet, Naoko Yoshino and Nobuko Imai. 

We can count ourselves very lucky that Takemitsu -being one of the great composers of the 20th century- took on quite a lot of harp in his repertoire. We can probably deduce -like Toshio Hosokawa told in his interview- that the main reason for this, is that the harp has a sound that leans very close to nature but also resembles so well the sound of traditional instruments, especially when it is tuned in quarter tones, like Takemitsu often requests in his music. (f.e. Rain spell, Les fils des étoiles,..)

Looking at his oeuvre, the titels already reveal his extreme sensitivity for nature and sound precision. When you look at the score of this trio, hardly any note is lacking an indication of articulation or nuance.

He doesn’t use any pioneering techniques for harp in this piece, but however does succeed in conjuring a whole new sound spectrum out of our instrument. By executing this work, I often feel that he searches ways to prolong our sound, like a string player using his bow, all the way into the silence, which is as important as the notes surrounding it.

Take the double harmonics, which he often uses, they are a lot softer than a normal finger stroke and in addition the overtones produce a very rich sound. In the melodies of viola and flute, the harp sometimes doubles one note in unisono, softening also the attaca and lengthening the illusion of the harp sound.

 His refinement, masterful creativity, his admiration for Debussy, the way he addresses each of the three instruments in their most sensitive way, are just few ingredients that make this trio, time after time -for me anyway- a truly amazing exploration.

It certainly won’t be the last time that Takemitsu will appear on my gps-list.

augustus 6, 2021

21st century  ·  composers  ·  Harp  ·  Japan  ·  Music  ·  Stories
Interview with Toshio Hosokawa

After Britten’s Suite for harp, the month of July brings the release of 2 Japanese folksongs by Toshio Hosokawa

This 21st century piece so touched me in the way the composition is build. In the first song(Falling Cherry blossoms) so many different ways of playing are suggested for the harpist; from gong-like-strokes to very thin sound patterns that evoke extreme transparency.

The pedals are used to add even more effect to the sound, in this way not being a shortcoming for the harmonic possibilities but an added value in sonority. 

The second song(Lullaby for Itsuki) is a declamation of tradition, using the possibilities of today’s techniques on the harp to make it very fresh but none the less intimate. 

In this music you feel the serenity of nature, but also the power it has over us. Music of the 21st century rooted in Japanese tradition.

Playing these pieces addressed all my emotions. Every performance gave me new insights and connected me very strongly with the inexhaustible possibilities of my instrument, in this way  abducting my listeners into the wonderful world of Toshio Hosokawa.

This worldwide praised Japanese composer has a large oeuvre of orchestral, chamber and solo music and wrote already quite a lot of pieces for harp (solo as well as chamber music with harp and a harp concerto), obvious that he should be included in my gps for harp repertoire.

Mr. Hosokawa was so kind to answer some questions I have regarding my gps project. Luckily in these Corona times, there is the bliss of email traffic, making it possible to exchange some thoughts between Belgium and Japan.

EG: A lot of composers use harp in their symphonic work to create special colors, very often in a soloist way. Like the piano, the harp can stand on her own in a recital, she doesn’t need accompaniment, still she is very little used for solo repertoire by the great composers of the 20th century. As a composer yourself, can you think of any reason why this phenomenon has occurred?

TH: Unlike the piano, the chromatic scale is not easy for harp and modulating in the tonality is very complex, it needs to be well thought out by the composer. Also compared with piano, the harp has narrow dynamic possibilities. I personally love this limitation of harp but I am not a European composer. As an Asian composer my premiere interest in music instruments, is the color of the sound; harp can produce dreamlike sounds.

EG: When one reads Berlioz’ Traité d’instrumentation d’orchestration and specifically the part of the harp, you find that Berlioz cautions a lot for things that the harp is NOT able to do or what composers should treat carefully. Any thoughts on this?

TH: In Berlioz’ time, the piano was the king of instruments. So for any composer that was used to writing for piano, the harp was very complex and extremely difficult to compose for. 

EG: You mentioned that you love the harp. What do you find the unique characteristics of the harp, in other words, why are you attracted to write for this instrument?

TH: I have a lot of dear memories to the Koto, a Japanese instrument. When I was a kid, I often heard my mother playing the Koto at home. For me the harp and the Koto are very related. All my harp music brings back the memories of my home. 

EG: Does writing for harp demand another approach in your harmonic thinking because of the pedals and the resonance?

TH: Yes, absolutely! In my compositions I mainly use modal scales to avoid too many pedal changes.

EG: Do you experience any shortcomings on the harp, that you feel can be technically improved by the modern harp builders?

TH: For me there is only one main problem: the strength and projection of the sound. When I was composing the harp concerto I encountered a lot of problems in the balance between the orchestra and the harp.

EG: Is it more difficult to write for harp in comparison to another instrument? Do you have any explanation for why we often have to settle with an Impromptu or Fantaisie and much less with longer, extended pieces like sonatas. Could it be that our sound idiom is related to a specific type of composing?

TH: The reason could be that the sound of the harp is too delicate. Delicate music can’t stand too long by itself, it is too overpowering to listen to for a long time. It is also very difficult as a composer to make a big musical development with such delicate sounds without losing their integrity.

EG: In your work I found the way you use the different sounds of the harp very inspiring. I never once needed to think about damping, false resonance or mixed harmonic chords everything felt so logical. Is the harp more an instrument of the tradition than of the classical culture?

TH: Absolutely. When composing for harp, I think about the Koto all the time. Harp is my Western Koto!

EG: Are there any composers you turn to for research about how to write for harp and if so in which way do they inspire you?

TH: Toru Takemitsu’s Stanza II, Berio’s Sequenza and also Holliger’s Sequenzen really opened my view on harp music. They showed me more possibilities and gave me great inspiration.

EG: What is your feeling about playing scores that are not originally for our instrument. Can we play a piece originally intended for piano on harp to enrich our repertoire?

TH: Honestly, I don’t like them too much, I far more prefer to listen to original harp music!

 

juli 2, 2021



Loading...