Special thanks to my colleagues Jill Jeschek, flute and Hélène Koerver, viola to make this recording happen!
(english below)
Als harpist kennen wij geen vaste kamermuziekformatie zoals een strijkkwartet of blaaskwintet bv, maar de combinatie fluit, altviool, harp is -naar het voorbeeld van Debussy’s triosonate uit 1914- in opmars om daar iets aan te veranderen. Reeds in de 20ste eeuw lieten componisten zich inspireren door Debussy’s ‘Sonate en trio’ en voor vele ensembles werd het een reden om compositie-opdrachten uit te schrijven.
Zo ook ‘And then I knew ’twas wind’ van Toru Takemitsu, dat in 1991 in opdracht van Mr. Akira Obi voor het trio van Aurèle Nicolet, Naoko Yoshino en Nobuko Imai werd gecomponeerd.
Gelukkig voor ons is Takemitsu één van de grote componisten van de 20ste eeuw die toch heel wat harp in zijn repertoire heeft opgenomen. Wellicht kunnen we -uit wat Toshio Hosokawa in zijn interview vertelde- concluderen dat dit mogelijks komt door het feit dat harp qua klank dichtbij de natuur en dichtbij de klank van Japanse traditionele instrumenten staat, zeker als je de harp in kwarttonen herstemt zoals Takemitsu in veel van zijn werken vraagt.( bv. Rain Spell, Les fils des étoiles,..)
Zijn oeuvre bekijkend, verraden de titels reeds zijn gevoeligheid voor de natuur en klankprecisie. Als je de partituur van dit trio bekijkt, werd quasi geen enkele noot een nuance- of articulatie-aanduiding ontzegd.
Voor harp gebruikt hij hier geen baanbrekende nieuwe technieken, maar slaagt er wonderwel in, een heel ander klankspectrum van het instrument aan te spreken.
Bij het uitvoeren van dit werk heb ik vaak het gevoel dat hij methodes zoekt om onze klank te verlengen, zoals een strijker met zijn boog, helemaal tot in de stiltes, die minstens even belangrijk zijn dan de noten eromheen.
Luister naar de dubbele flageoletten die hij veelvuldig gebruikt, ze zijn qua aanslag veel zachter dan die van de gewone vingeraanslag en bovendien klinken de boventonen veel rijker. Hij laat de harp soms 1 noot unisono verdubbelen in een melodielijn van fluit of altviool, waardoor de aanslag alweer verzacht wordt, maar de klankillusie verlengd.
De verfijning, zijn meesterlijke creativiteit, de bewondering voor Debussy, het aanspreken van de gevoeligheid van elk van de drie instrumenten, zijn slechts een paar ingrediënten die van dit trio -voor mij althans- iedere keer opnieuw een wonderlijke ontdekkingstocht maken.
Dit wordt zeker niet de laatste keer dat Toru Takemitsu in mijn gps-lijst verschijnt.
As harpists we are not familiar with fixed chamber music groups like a string quartet or a woodwind quintet f.e., but the combination of flute, viola and harp -after the example of Debussy’s trio from 1914- is steadily on the rise of changing this. Many composers of the 20th century were inspired by Debussy’s ‘Sonate en trio’ and many ensembles commissioned composers to write for this cast. This is also the case for ‘And then I knew ’twas wind’ by Toru Takemitsu, commissioned in 1991 by Mr. Akira Obi for the trio of Aurèle Nicolet, Naoko Yoshino and Nobuko Imai.
We can count ourselves very lucky that Takemitsu -being one of the great composers of the 20th century- took on quite a lot of harp in his repertoire. We can probably deduce -like Toshio Hosokawa told in his interview- that the main reason for this, is that the harp has a sound that leans very close to nature but also resembles so well the sound of traditional instruments, especially when it is tuned in quarter tones, like Takemitsu often requests in his music. (f.e. Rain spell, Les fils des étoiles,..)
Looking at his oeuvre, the titels already reveal his extreme sensitivity for nature and sound precision. When you look at the score of this trio, hardly any note is lacking an indication of articulation or nuance.
He doesn’t use any pioneering techniques for harp in this piece, but however does succeed in conjuring a whole new sound spectrum out of our instrument. By executing this work, I often feel that he searches ways to prolong our sound, like a string player using his bow, all the way into the silence, which is as important as the notes surrounding it.
Take the double harmonics, which he often uses, they are a lot softer than a normal finger stroke and in addition the overtones produce a very rich sound. In the melodies of viola and flute, the harp sometimes doubles one note in unisono, softening also the attaca and lengthening the illusion of the harp sound.
His refinement, masterful creativity, his admiration for Debussy, the way he addresses each of the three instruments in their most sensitive way, are just few ingredients that make this trio, time after time -for me anyway- a truly amazing exploration.
It certainly won’t be the last time that Takemitsu will appear on my gps-list.
